Người bệnh gút nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Bệnh gút (hay còn gọi là bệnh gout hoặc thống phong) là một loại bệnh viêm khớp thường gặp, do rối loạn chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể. Bệnh gout xảy ra do tăng sản xuất acid uric nội sinh, giảm đào thải acid uric ở thận, hoặc do ăn quá nhiều thực phẩm chứa nhiều purin như các loại thịt đỏ và hải sản.

Lý do mình viết bài viết này là vì ba mình cũng là một bệnh nhân gút đã nhiều năm nên mình đã có một số kinh nghiệm nhất định về bệnh này trong quá trình hỗ trợ ba điều trị. Nếu bạn hoặc người thân bạn bị gút, mình đoán rằng điều bạn cần được tư vấn đầu tiên sẽ là chế độ ăn uống và sinh hoạt cho người bệnh này.

Vì vậy, mình ở đây với mong muốn chia sẻ với bạn những thông tin hữu ích giải đáp cho câu hỏi Người bệnh gút nên ăn gì và kiêng ăn gì? để có thể hỗ trợ bạn phần nào trong quá trình tìm hiểu về bệnh.

Người bệnh Gút nên kiêng ăn gì?

1. Thịt đỏ (bò, heo, dê, bê, …)

Thịt đỏ chứa nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm protein, vitamin E, B6, và B12. Hàm lượng protein cao trong thịt đỏ dẫn đến tăng nồng độ axit uric trong máu, một nguyên nhân chính gây ra bệnh gout.

Tuy nhiên, việc kiêng hoàn toàn thịt đỏ không phải là giải pháp tối ưu vì cơ thể vẫn cần nguồn năng lượng từ thịt. Người bệnh gút tốt nhất nên duy trì ăn thịt đỏ không quá 2 lần mỗi tuần và tối đa 100 gram mỗi ngày. Bạn nên chọn các phương pháp như luộc, kho, hoặc hấp khi chế biến để giảm lượng mỡ nạp vào cơ thể, hạn chế các món nướng, chiên, hoặc xào. Bạn lưu ý cần nấu chín kĩ nhé.

2. Nội tạng động vật (gan, ruột, bao tử, tim, …)

Nội tạng động vật chứa nhiều chất dinh dưỡng như protein, vitamin nhóm B, CoQ10, cholesterol, cũng như các khoáng chất khác. Dù vậy, người bị bệnh gút kiêng cữ hoàn toàn các loại nội tạng động vật vì chúng chứa nhiều purin. Purin là chất làm tăng nồng độ acid uric trong máu, khiến tình trạng gút trở nên nghiêm trọng hơn, gây ra sưng và đau nhiều hơn.

3. Thủy hải sản (cá trích, cá ngừ, tôm, mực, hàu, ốc …)

Thủy hải sản chứa nhiều dưỡng chất, đặc biệt là protein và purin. Mặc dù đây là nguồn cung cấp chất đạm phong phú và nhiều dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể nhưng người bệnh gout nên hạn chế tiêu thụ. Hàm lượng purin cao trong hải sản có thể làm tăng nồng độ acid uric trong máu, gây ra sự bùng phát các triệu chứng gout như đau và sưng khớp.

4. Thịt gà tây, thịt ngỗng

Thịt gà tây và thịt ngỗng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin B, các khoáng chất, axit amin, sắt và photpho. Tuy nhiên, chúng cũng có hàm lượng purin đáng kể, có thể làm tăng nồng độ acid uric trong máu, gây ra các triệu chứng bệnh gout như đau và sưng khớp. Vì vậy, người bệnh gout nên tiêu thụ thịt gà tây và thịt ngỗng ở mức độ vừa phải, từ 110 đến 175 mg mỗi bữa. Điều này đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng mà không làm tăng nguy cơ gia tăng purin trong máu, giúp kiểm soát tình trạng bệnh tốt hơn.

5. Rượu, bia, đồ uống có đường (nước ngọt, nước trái cây)

Người bênh gút nên hạn chế tối đa rượu, bia cũng như các chất kích thích, đồ uống có đường. Rượu và bia chứa ethanol, một chất có thể làm tăng sản xuất acid uric và giảm khả năng loại bỏ acid uric qua thận. Các đồ uống có đường như nước ngọt và nước trái cây có thể dẫn đến tăng cường mức độ viêm trong cơ thể, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh gout.

6. Các loại thịt chế biến sẵn (nem chua, thịt xông khói, xúc xích, lạp xưởng)

Thực phẩm chế biến sẵn như nem chua, thịt xông khói, xúc xích, lạp xưởng không tốt cho người bệnh gout. Thay vào đó, bạn nên sử dụng thực phẩm tươi và tự chế biến để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể.

7. Các loại rau có hàm lượng purin cao (măng tây, giá đỗ, súp lơ trắng, rau muống, cải bó xôi)

Rau xanh là nguồn cung cấp vitamin quan trọng cho cơ thể người bệnh gout, tuy nhiên cần lưu ý tránh sử dụng quá nhiều các loại rau có hàm lượng purin cao và một số loại đậu như đậu lăng, đậu đen, đậu phộng, đậu hà lan, đậu trắng, đậu xanh, cải xoăn, su hào.

Người bệnh Gút nên ăn gì?

1. Trái cây (táo, dâu, cherry, ổi, dứa …)

Các loại trái cây như rất tốt cho người bệnh gout bởi chúng giàu vitamin và chất chống oxy hóa. Đặc biệt, ăn nhiều cherry có thể giúp giảm sưng viêm và hàm lượng axit uric trong cơ thể nhờ vào vitamin C, beta caroten và các chất chống oxy hóa có trong cherry. Đây là một phần quan trọng của chế độ ăn hỗ trợ cho người bị bệnh gout.

2. Thực phẩm giàu Vitamin C (ớt chuông, súp lơ)

Vitamin C là một yếu tố quan trọng trong việc giảm axit uric trong máu, chống viêm, và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Ăn những loại trái cây có tính chua nhẹ như ổi, dứa, ớt chuông, súp lơ có thể hỗ trợ người bệnh gout.

Tuy nhiên, cần lưu ý không sử dụng vitamin C ở liều cao để tránh nguy cơ hình thành sỏi, làm giảm quá trình đào thải axit uric. Một số loại trái cây có hàm lượng vitamin C cao như: chanh, bưởi, tắc,…

3. Thịt trắng (cá sông, thịt gà ức)

Thịt trắng như có hàm lượng chất đạm cao nhưng ít purin. Các loại cá sông như cá lóc, cá diêu hồng, cá rô đồng được xem là lựa chọn tốt cho người bị bệnh gout, giúp ngăn ngừa quá trình kết tủa axit uric. Nên tiêu thụ khoảng 110 – 170g thịt trắng mỗi ngày.

4. Dầu oliu, dầu thực vật

Dầu ô liu và dầu thực vật chứa các chất béo có lợi, hỗ trợ giảm viêm khớp, làm giảm sưng đau và hạn chế axit uric trong cơ thể. Người bệnh gout nên thường xuyên bổ sung dầu ô liu và dầu thực vật vào khẩu phần ăn hàng ngày, đặc biệt là trong các món như salad để tối ưu hóa hấp thu dưỡng chất và hạn chế sử dụng nhiệt độ cao khi chế biến.

5. Cafe

Cà phê chứa nhiều hợp chất như khoáng chất, polyphenol và caffein, có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gout bằng cách làm giảm nồng độ axit uric trong cơ thể. Việc sử dụng một lượng cà phê phù hợp mỗi ngày rất tốt cho người bệnh gout.

6. Trà xanh

Trà xanh khi được pha chế đúng cách và sử dụng một lượng phù hợp hàng ngày có thể thúc đẩy sản xuất nước tiểu và kích thích quá trình đào thải axit uric từ cơ thể. Điều này có thể giúp cải thiện tình trạng của người bệnh gout.

7. Rau củ (cải xanh, rau ngót, khoai tây, đậu hà lan, nấm…)

Các loại rau củ là một phần không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của người bệnh gout, không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn hỗ trợ trong quá trình điều trị bệnh gout hàng ngày.

8. Ngũ cốc nguyên cám (yến mạch, gạo lứt, lúa mạch…)

Ngũ cốc nguyên cám chứa nhiều chất xơ, hỗ trợ giảm viêm khớp do bệnh gout. Đây là những lựa chọn tốt cho người bệnh gout trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

9. Các chế phẩm từ sữa và đậu nành (phô mai, bơ, kem tươi, váng sữa, sữa chua)

Các sản phẩm sữa và đậu nành giúp giảm lượng axit uric trong máu của người bệnh gout. Đây là những thực phẩm hữu ích trong chế độ ăn cho người bệnh gout.

10. Nước lọc

Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể khoảng 2 – 2.5 lít mỗi ngày là điều rất quan trọng đối với người bệnh gout.

Tổng kết

Việc điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp và chăm sóc sức khỏe định kỳ là rất quan trọng đối với những người đang chịu đựng căn bệnh này. Cùng với những trải nghiệm cá nhân trong quá trình chăm sóc ba, mình hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho những ai đang gặp khó khăn trong việc xây dựng chế độ ăn uống phù hợp cho chính mình hoặc người thân mắc bệnh gút.

Quỳnh Lê